درمان ریشه یا عصب‌کشی چیست و چگونه انجام میشود؟
درمان ریشه به منظور ترمیم و نجات دادن دندانی که به شدت پوسیده شده و یا عفونی شده است انجام میشود. در طول درمان ریشه، عصب و پالپ دندان برداشته شده و قسمت داخلی دندان تمیز شده و منافذ آن بسته می‌شوند. در صورتی که به موقع برای درمان ریشه مراجعه نکنید بافت اطراف دندان به مرور زمان دچار عفونت شده و ممکن است منجر به آبسه نیز بشود.
روت‌کانال اصطلاحی است که برای توصیف حفره‌ای که در مرکز دندان قرار دارد و در برگیرنده عصب دندان نیز هست استفاده می‌کنیم. عصب دندان در سلامت و عملکرد دندان اهمیت چندانی ندارد و در واقع تنها عملکرد آن ایجاد حس گرما وسرمای ناشی از مصرف مواد مختلف غذایی است و حضور یا عدم حضور عصب تاثیری بر عملکرد روزانه دندان شما نخواهد داشت.
درمان روت‌کانال و یا همان عصب‌کشی دندان به منظور از بین بردن باکتری‌های موجود در حفره دندان‌ها و همچنین جلوگیری از عفونت دوباره و حفظ سلامت ظاهری دندان انجام میشود.
هر ساله میلیون‌ها دندان با انجام درمان روت کانال بهبود می‌یابند لذا اگر دندانپزشک‌تان برای شما تشخیص عصب کشی داده است نیازی به نگرانی نیست. قبل از شروع درمان و با تشخیص اندودنتیست چند سری عکس از دندان آسیب دیده گرفته میشود که به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که تصویری شفاف از کانال دندان داشته باشد و میزان هرگونه خرابی را بررسی کند.
بعد از اتمام پروسه درمان درد شما تسکین یافته و دندان دوباره سلامت ظاهری خود را به دست می‌آورد. بسته به وضعیت دندان و شرایط شما، عصب‌کشی معمولا طی یک یا دو جلسه تکمیل میشود. عصب‌کشی نسبتا بدون درد بوده و بسیار موثر واقع میشود و در بیشتر موارد با انجام عصب کشی، دندان تا 10 سال قادر به ادامه حیات خود خواهد بود. همچنین مدت زمان ریکاوری نیز سریع است و طی مدت کمی میتوانید دوباره از دندان خود استفاده کنید.
انجام عصب کشی مزایای بسیاری دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
· حفظ ظاهر طبیعی دندان
· محافظت از دندان‌های دیگر در برابر سایش و کرنش
· کارآمد بودن دوباره دندان در جویدن
آیا درد عصب‌کشی غیر قابل تحمل است؟
از آن جا که به بیماران مواد بی حسی تزریق میشود، درد هنگام روت‌کانال چندان حس نخواهد شد و میزان دردی که تحمل خواهید کرد از درمان‌های معمول دندانپزشکی مثل پر کردن دندان‌ها و یا کشیدن دندان عقل بیشتر نخواهد بود. با این حال به طور کلی بعد از درمان، دندان کمی دردناک یا بی‌حس است و امکان دارد تا چند روز بعد از عصب‌کشی احساس ناراحتی کنید که البته جای نگرانی نیست.
چه زمان به روت کانال احتیاج داریم؟
اگر در هنگام مصرف مواد غذایی گرم و یا سرد متوجه درد غیرعادی در دندان خود می‌شوید احتمالا به روت کانال احتیاج دارید و بهتر است برای تشخیص دقیق‌ترهر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید چرا که اگر عفونت به دندان‌ها برسد شرایط وخیم تر خواهد شد و ممکن است روت کانال دیگر موثر واقع نشود.
بعضی دیگر از علایم نیز شامل موارد زیر می‌شوند:
· درد شدید هنگام جویدن و یا گاز گرفتن
· ایجاد جوش بر روی لثه
· ترک خوردن دندان
· لثه‌های متورم
· پوسیدگی عمیق یا تیرگی لثه‌ها
در طول درمان چه اقداماتی صورت می‌گیرند؟
1. برداشتن پالپ:
پس از معاینه و بررسی عکس‌های گرفته شده، مراحل درمان آغاز میشود. در ابتدا دندانپزشک با استفاده از یک ورقه پلاستیکی که در اطراف دندان قرار می‌گیرد از خشک بودن ناحیه مربوطه اطمینان حاصل می‌کند. وجود این ورقه پلاستیکی همچنین مانع از بلع و یا تنفس مواد شیمیایی استفاده شده در طول درمان میشود. سپس دندانپزشک اقدام به برداشتن پوسیدگی‌های دندان می‌کند، این مرحله با برداشتن عاج دندان و به منظور دسترسی به ساقه پالپ انجام می‌گیرد. هدف از انجام این کار برداشتن عصب قسمتی از دندان است که عفونت را ایجاد کرده است. اگر دندان دچار آبسه شده باشد، چرک داخل دندان نیز در همین مرحله تخلیه خواهد شد.
2. فیکس کردن دندان
در مراجعه بعدی، پانسمان موقت دندان برداشته شده و دندانپزشک با تمیز کردن ساقه پالپ و روت کانال، مقدمات رفع عفونت کانال را فراهم می‌کند. برای از بین بردن عفونت از داروهای مخصوصی در قسمت روت کانال استفاده شده و یا اگر عفونت شدیدتر باشد می‌توان از آنتی بیوتیک نیز استفاده کرد. در ادامه اگر درمان ریشه نیازمند مراجعه بیشتر باشد دندان به صورت موقت پر میشود تا از عفونت دوباره جلوگیری به عمل آید؛ سپس در مرحله بعدی درمان، پرکردگی موقت برداشته شده و دندان به صورت کامل پر میشود تا مطمئن شویم دیگر منفذی در آن باقی نمانده باشد.
3. اضافه کردن تاج
دندان‌هایی که عصب کشی می‌شوند بیشتر در معرض ترک خوردن و شکستن قرار دارند لذا دندانپزشک با قرار دادن تاج بر روی دندان از آن محافظت می‌کند. در بعضی موارد نیز ممکن است دندان عصب‌کشی شده دچار تیرگی شود که با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان از آن جلوگیری کرد. Crown یا همان تاج، با تشخیص دندانپزشک و بعد از انجام عصب کشی بر روی دندان قرار داده میشود تا از شکستگی دندان جلوگیری کند. تاج معمولا از جنس فلز بوده و برای جایگزینی آن چه از دندان شما برداشته شده است استفاده میشود. در ابتدا یک قالب از دندان گرفته میشود تا دندانپزشک اطمینان حاصل کند که اندازه تاج برای دندان شما متناسب است. هنگام تعبیه تاج ، از سیمان برای چسباندن آن به دندان استفاده میشود.
مراقبت های بعد از درمان ریشه
عصب کشی در بیشتر موارد در نجات دادن دندان و پاکسازی عفونت موثر است و همان طور که پیش تر اشاره شد، دندان درمان شده بین 8 تا 10 سال به حیات خود ادامه خواهد داد؛ اما همه این ها به مراقبت‌های بعد از درمان و فاکتورهای دیگر بستگی دارند. این که تا چه حد بهداشت دندان را رعایت می‌کنید و همین‌طور فشاری که به دندان عصب کشی شده می‌آورید عوامل موثری در حفظ سلامت دندان خواهند بود. هرچند که اگر عفونت بازگردد میتوانید دوباره عصب کشی کنید اما مهم است که در پروسه بهبودی دندان درمان شده، مراقب دندان‌های خود باشید.
تا زمانی که درمان کامل میشود بایستی از گاز گرفتن غذاهای سخت خودداری کنید. همچنین بعد از درمان نهایی، دندان ترمیم شده نبایستی دردناک باشد هرچند که تا چند روز ممکن است ناحیه مورد درمان متورم و یا حساس باشد. اگر احساس ناراحتی شدید دارید میتوانید با مشورت پزشک خود از مسکن استفاده کنید و اگر درد بعد از استفاده از مسکن ها تسکین پیدا نکرد بهتر است مجددا به دندانپزشک مراجعه کنید. در بیشتر موارد با رعایت نکات ریزی مانند: تمیز نگه داشتن دندان‌ها و استفاده از نخ دندان، توقف خوردن غذاهای قندی و ترک سیگار میتوانید از عفونت مجدد جلوگیری کنید.
در مورد پانسمان بعد از عصب کشی نیز باید دقت داشته باشید که باقی ماندن پانسمان برای مدت طولانی ممکن است دوباره به عفونت بیانجامد؛ همچنین نشت بزاق به محل روت کانال نیز ممکن است موجب بروز آلودگی در آن محل گشته و مجددا باعث التهاب، درد و عفونت بشود. در بعضی موارد التهاب شکل گرفته پتانسیل تبدیل به عفونت مزمن را پیدا می‌کند؛ لذا مهم است که در مراقبت‌های بعد از درمان دقت کافی را به کار برده تا دندانی که مورد درمان قرار گرفته است دچار مشکل مجدد نشود.
با وجود همه این‌ها ممکن است به خاطر دلایلی، درمان اولیه با شکست مواجه شده و نیاز باشد تا درمان را تکرار کنید. این دلایل می‌توانند به خاطر خطاهای دندانپزشک معالج و یا پیچیدگی آناتومی روت کانال صورت بگیرند.
هرچند که مراحل درمان ثانویه مشابه قبل است اما در اکثر موارد دندانپزشک با پیچیدگی بیشتر روبه رو خواهد بود چرا که دندان مجددا باز شده و علاوه بر تمام مراحل قبلی، در ابتدا بایستی موادی که در درمان اولیه استفاده شده‌اند خارج شوند. در درمان مجدد، اندودنتیست عامل ایجاد عفونت را خارج کرده و بعد از رفع التهاب روت‌کانال دوباره پر میشود. تحقیقاتی که در زمینه درمان مجدد انجام شده است همگی بر این موضوع تاکیید دارند که همیشه حفظ دندان طبیعی از کشیدن دندان و در ادامه درمان ایمپلنت بهتر است و تا زمانی که می‌توانیم، بایستی سعی کنیم دندان را به صورت طبیعی حفظ کنیم.
با وجود همه این‌ها ممکن است به خاطر دلایلی، درمان اولیه با شکست مواجه شده و نیاز باشد تا درمان را تکرار کنید. این دلایل می‌توانند به خاطر خطاهای دندانپزشک معالج و یا پیچیدگی آناتومی روت کانال صورت بگیرند.
هرچند که مراحل درمان ثانویه مشابه قبل است اما در اکثر موارد دندانپزشک با پیچیدگی بیشتر روبه رو خواهد بود چرا که دندان مجددا باز شده و علاوه بر تمام مراحل قبلی، در ابتدا بایستی موادی که در درمان اولیه استفاده شده‌اند خارج شوند. در درمان مجدد، اندودنتیست عامل ایجاد عفونت را خارج کرده و بعد از رفع التهاب روت‌کانال دوباره پر میشود. تحقیقاتی که در زمینه درمان مجدد انجام شده است همگی بر این موضوع تاکیید دارند که همیشه حفظ دندان طبیعی از کشیدن دندان و در ادامه درمان ایمپلنت بهتر است و تا زمانی که می‌توانیم، بایستی سعی کنیم دندان را به صورت طبیعی حفظ کنیم.
کلینیک آبان نیز با به کارگیری به روزترین روش‌های درمان ریشه و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، به صورت شبانه روزی آماده ارائه خدمات درمانی در راستای درمان روت‌کانال بوده و شهروندان عزیز می‌توانند در هر ساعت از شبانه‌روز از خدمات این کلینیک بهره‌مند شوند.
