سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان در رتبه بندی میزان شیوع سرطان‌ها در جهان، جایگاه ششم را دارد. تومورهایی که در ناحیه‌ی دهان رشد می‌کنند، علت ایجاد سرطان دهان هستند. این تومورها همانطور که در ویدیو‌ی زیر می‌بینید می توانند روی سطح زبان، لثه، بخش میانی گونه‌ها، کام سخت و نرم (سقف دهان)، لب‌ها، لوزه‌ها و یا غدّد بزاقی به وجود بیایند.
چگونه بفهمیم ممکن است به سرطان دهان مبتلا باشیم؟
علائم سرطان دهان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- وجود زخم‌هایی در دهان که با درد همراه هستند و هفته‌ها باقی می‌مانند.
- توده‌ها و برآمدگی‌هایی در قسمت گردن و دهان که علت معینی ندارند و بهبود نیز پیدا نمی‌کنند.
- احساس لقی دندان‌ها که دلیل مشخصی ندارد و یا ترمیم نشدن حفره‌ها بعد از کشیدن دندان.
- احساس عجیب و غریب در لب‌ها یا زبان و یا احساس بی‌حسی ممتد در این نواحی
- شکل‌گیری مناطق قرمز رنگ یا سفیدرنگ در دهان یا روی زبان
- نوک زبانی صحبت کردن و تغییرات در تکلم
در صورت ماندگاری این نشانه‌ها به مدت سه هفته، باید به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. خصوصا اگر مصرف الکل یا دخانیات زیادی دارید.
انواع سرطان دهان
سرطان دهان انواع مختلفی دارد که بر اساس سلول آغازکننده‌ی تومور طبقه‌بندی می‌شود و شایع ترین آن که 90 درصد موارد سرطان‌های دهان را شامل می‌شود، کارسینوم سلول سنگ‌فرشی نام دارد.
سرطان‌های دهان نادرتر نیز آدنوکارسینوما (رشد تومور در غدد بزاقی)، سارکوما (ناهنجاری در عضلات، بافت‌ها، غضروف و استخوان‌ها)، ملانومای بدخیم (تومورهایی که در سلول‌های رنگدانه‌ی پوست رشد می‌کنند)و لنفوما(تومورهایی که در غدد لنفاوی رشد می‌کنند.) نام دارند.
چه عواملی در ابتلا به سرطان دهان نقش دارند؟
- مصرف دخانیات
- مصرف الکل
- آلوده شدن به ویروس HPV که عامل ایجاد زگیل آلت تناسلی است.
امکان ابتلا به سرطان دهان در سنین متفاوت چقدر است؟
سرطان دهان معمولا بین 50 تا 74 سالگی اتفاق می‌افتد و کمتر از 12.5 درصد موارد ابتلا در افراد زیر 50 سال است. در افراد جوان، بیشترین عامل ایجاد سرطان دهان ویروس HPV است. این سرطان در مردان شایع‌هر از زنان است که برخی دندانپزشکان و محققان علت آن را مصرف بیشتر الکل و دخانیات در مردان می‌دانند.
درمان سرطان دهان چگونه انجام می‌پذیرد؟
روش‌های اصلی درمان سرطان دهان 3 مورد است:
شیمی درمانی و استفاده از داروهای قوی برای از بین بردن تومورها
رادیوتراپی: تابش اشعه‌ی پر انرژی X که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی به کار می‌رود.
جراحی: برداشتن سلول سرطانی و بافت سالم اطراف آن‌ها با استفاده از جراحی.
معمولا پزشکان از ترکیبی از این روش‌ها برای درمان و مهار سرطان دهان استفاده می‌کنند. به عنوان مثال در برخی موارد پس از جراحی با استفاده از رادیوتراپی مانع برگشت سرطان می‌شوند.
در مراحل درمان، دندانپزشکان و پزشکان، همزمان روی وظایف مهم دهان مانند تکلم و تنفس نیز کار می‌کنند و دندانپزشکان همچنین برای حفظ دندان‌های طبیعی و زیبایی آن‌ها تلاش می‌کنند.
عوارض سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان ممکن است باعث ایجاد تغییراتی روی ظاهر دندان طبیعی شود، همچنین ایجاد مشکلات در تکلم و بلع از عوارض دیگر سرطان دهان است. دیسفاژی یا مشکلات بلع یکی از مشکلات و عوارض خطرناک سرطان دهان است. این موضوع باعث ورود تکه‌های غذا به مجاری تنفسی و ریه‌ها شده و منجر به عفونت سینه (پنومونی) می‌شوند.
پیش آگهی سرطان دهان چگونه خواهد بود؟
پیش آگهی به معنای تخمین و پیشبینی سیر بیماری است. در سرطان دهان، پیش آگهی با توجه به قسمت درگیر و مقدار پخش تومور در بافت‌های همجوار متفاوت است. اگر سرطان، زبان، لب یا حفره‌ی دهانی را هدف قرارداده باشد، پیش آگهی بهتر خواهد بود. در 90 درصد موارد اگر سرطان دهان به موقع و زود تشخیص داده شود، امکان درمان با استفاده از جراحی وجود دارد. حتی اگر تومور گسترده نیز باشد، همچنان رسیدن به بهبود کامل از شانس بالایی برخوردار است، منتهی در این موارد باید علاوه بر جراحی استفاده از درمان‌های دیگر (شیمی درمانی، رادیوتراپی) را نیز در دستور کار قرار داد.
بنابراین بازهم تاکید میکنیم که داشتن بررسی‌های مداوم و معاینات دندانپزشکی منظم، بهترین گام برای پیشگیری و درمان سرطان دهان است. دندانپزشکان با تشخیص زودهنگام سرطان دهان می‌توانند در مراحل اولیه‌ی بیماری، سرطان را کنترل و اقدامات درمانی لازم را انجام دهند.
چگونه از ابتلا به سرطان دهان پیشگیری کنیم؟
همانطور که بارها و بارها در اینستاگرام و وبسایت و سایر درگاه‌های کلینیک دندانپزشکی شبانه‌روزی آبان تاکید کردیم، مصرف دخانیات و الکل از عوامل اصلی بیماری‌های دهان و دندان به شمار می‌روند. در مورد سرطان دهان نیز بهترین راه برای پیشگیری از سرطان دهان قطع مصرف الکل و دخانیات است. حتی اگر الکل مصرف می‌کنید میزان آن نباید بیشتر از 14 واحد در هفته باشد. (هر واحد الکل برابر با 10 میلی‌لیتر است.)
رعایت رژیم غذایی سالم که شامل سبزیجات تازه، گوجه فرنگی، میوه‌جات و مرکبات، و گوشت ماهی و همچنین دقت در انتخاب روغن مصرفی، نیز از راه‌های پیشگیری از سرطان دهان به شمار می‌رود.
کلینیک دندانپزشکی شبانه‌روزی آبان واقع در غرب تهران، با همکاری بهترین دندانپزشکان تهران، با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی های روز دنیا برای ترویج فرهنگ بهداشت دهان و دندان تلاش می‌کند. با مراجعه‌ی منظم و انجام معاینات دوره‌ای دهان و دندان می‌توانیم از دردسرهای بیماری‌های دهان و دندان (علی الخصوص سرطان دهان) و صرف هزینه‌های زیاد برای بازگرداندن سلامتی جلوگیری کنیم، دندان‌های طبیعی خود را حفظ کنیم و لبخند زیبا به یکدیگر هدیه دهیم.
